Historia Gminy

Rys historyczny

Najstarsze ślady pobytu człowieka na terenie gminy Sośno sięgają środkowej epoki kamienia – mezolitu (8000 – 4200 p.n.e.) oraz młodszej epoki kamienia - neolitu (4200 – 1700 p.n.e.). Dotychczas wykopaliskowo rozpoznano tylko jedną osadę neolityczną w Toninie. Inne znaleziska z epoki kamienia pochodzą z penetracji powierzchniowych i znane są z okolic Wąwelna, Mierucina i Sośna. Epokę brązu (1700 – 700/650 p.n.e.) reprezentuje kurhan z Toninka oraz osada w Mierucinie. Licznie występują stanowiska z okresu epoki żelaza (700/650 p.n.e.- 1250 n.e.).Na początek epoki żelaza (550 – 400 p.n.e.) datować możemy cmentarzyska ciałopalne z Toninka, Tonina, Jaszkowa , Tuszkowa, Płoskowa, Skoraczewa i Wielowiczka. Na cmentarzyskach z tego okresu zmarłych najczęściej chowano w grobowcach zbudowanych z płyt kamiennych i polnych okrąglaków. Szczątki kostne składano w naczyniach – popielnicach. Znaleziska z pierwszych wieków po narodzeniu Chrystusa występują m.in. w okolicy Wąwelna , rozpoznano tu osady oraz cmentarzysko.

Zapraszamy do obejrzenia galerii z wykopalisk.

Okres wczesnośredniowieczny ( 570- 1250 ) reprezentują pojedyncze znaleziska z okolic Wąwelna i Jaszkowa. Źródła historyczne opisują, że w wyniku systematycznego karczowania olbrzymich połaci leśnych moreny czołowej w okolicach Mroczy, Wąwelna i Więcborka do 1300 r. na terenie Krajny powstało 17 osad. K. J. Hładyłowicz podaje, że były to m.in. wsie z terenu obecnej gminy Sośno. Na mocy traktatu tylżyckiego z 1807 r. teren obecnej gminy Sośno znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego. 20 stycznia 1919 roku kroniki notują, że w Wielowiczu zorganizowano wiec, gdzie blisko 400 osób manifestuje chęć przyłączenia powiatu złotowskiego do Polski. Od stycznia 1920 r. Sośno i okolice znalazły się w granicach powiatu sępoleńskiego, w województwie pomorskim. Natomiast Wąwelno i okolice w województwie poznańskim. Niestety tereny dzisiejszej gminy Sośno nie były dotąd przedmiotem szerszych badań historycznych. Interesujący nas obszar, jako jeden organizm funkcjonuje dopiero od drugiej połowy XX w. Po II wojnie światowej Sośno i okolice znalazły się w powiecie sępoleńskim, w województwie pomorskim, natomiast Wąwelno i okolice w powiecie wyrzyskim. W 1955 na terenie obecnej gminy powstały trzy gromady: Wielowicz, Sośno, Wąwelno. Gromada Wielowicz powstała z dawnej gminy Wielowicz, w skład której weszły sołectwa: Szynwałd, Wielowicz (z Roztokami), Rogalin i Płosków. Gromada Sośno powstała z części gminy Wielowicz – wsie: Sośno i Wielowiczek i części gminy Wałdowo – wsie: Dębiny, Obodowo, Przepałkowo i Olszewka. Na południu gromada Wąwelno została wydzielona z części gminy Mrocza. W skład gromady oprócz Wąwelna weszły wsie: Jaszkowo, Mierucin, Skoraczewo, Tonin, Toninek, Leśniewice i Ostrówek.1 stycznia 1962 r. gromadę Wąwelno przyłączono do powiatu sępoleńskiego. Uległa likwidacji gromada Wielowicz, (1 stycznia 1969 r.), która włączona została w całości do gromady Sośno. Ostatecznie granice obecnej gminy Sośno ukształtowały się 1 stycznia 1973 r., kiedy to zlikwidowano gromady w Sośnie i Wąwelnie, a w ich miejsce powołano gminę z siedzibą w Sośnie. Do nowo powstałej gminy włączono również Dziedno z powiatu bydgoskiego.